De geneugten van het schrappen

Ik vraag me af wat voor wet het is die bepaalt dat hoe verder je in het wordingsproces van een boek komt, hoe meer tijd het schrijven opslokt. Het zou eens mooi geformuleerd moeten worden, zoals de wet van de remmende voorsprong, of de wet op de afnemende meeropbrengst. Ik weet niet of het voor andere schrijvers geldt, maar bij mij komt die eerste versie meestal nog wel redelijk vlot op papier. Maar dan. Uren dimdammen over het juiste woord, wel of geen komma op deze plek, die alinea misschien toch daar, of beter hier, of inkorten, of misschien toch maar helemaal weg...? Heeft de lezer wat aan die beschrijving? Bedoelt dit personage dit echt of eigenlijk iets anders? Kan deze uitleg eruit? En voor je het weet, pruts je een avond lang aan één pagina. 

Ik leg de laatste hand aan mijn vierde roman, De sterren stil, die dit voorjaar uit gaat komen (dat is niet deel 3 van De verborgen universiteit, die staat in de coulissen, klaar om de spotlights op te eisen als ik definitief - ja echt definitief - de laatste punt heb gezet). De sterren stil is een heel ander verhaal dan alles wat ik hiervoor heb geschreven. Poëtischer en atmosferischer. Dat vergt ook een andere schrijfaanpak en die bestaat op dit moment vooral uit schrappen.

Schrappen is voor veel schrijvers gelijk aan een verblijf in de hel - en ik zal niet zeggen dat het mij gemakkelijk afgaat (zie boven), maar als ik dan die darling voortvarend de nek omdraai en zie hoe een alinea, een scène, een heel hoofdstuk ervan opknapt, dan is het feest in de schrijfstoel. Als ik schrijf, lijd ik aan mentale verzameldrift en nu hou ik opruiming. Terug naar de essentie, weg met alle overbodigheden. Als een fijnschilder de nuances blootleggen en met een gummetje lucht brengen in de tekening. De lucht die de lezer straks mag invullen.

Hoe erg ik ook kan genieten van het fijnschilderen, ik verlang er ook wel weer naar met een grove penseel en brede halen het doek te vullen, de periode van de wilde invallen, ontdekkingen en vingers die niet snel genoeg zijn om mijn gedachten bij te houden. Er ligt een begin van deel 3 van De verborgen universiteit. Nog even en ik ga weer loos.